Sau khi chọn lựa nhà thầu, bạn cần đi đến các bước xác lập chi tiết điều khoản của hợp đồng thi công. Hợp đồng thi công là một văn bản quan trọng không chỉ đánh dấu việc hai bên ký kết giao kèo mà còn là điều kiện để ràng buộc nhà thầu thực hiện đúng. Tuy vậy, việc soạn thảo hợp đồng thi công dường như chưa được đánh giá đúng mức. Nhiều trường hợp hai bên có những thỏa thuận thiếu chặt chẽ, thiếu sót nhiều nội dung đáng kể. Bình thường thì còn đỡ, chứ nếu có sự cố sảy ra thì chủ công trình là người chịu thiệt hại nhất, vì có điều khoản nào ràng buộc chủ thầu đâu?
Thực hiện hợp đồng thi công là một công việc liên quan đến giá trị hàng trăm triệu đồng, có thể hàng tỷ đồng. Do đó, bạn cần soạn ra một hợp đồng chặt chẽ, chi tiết và đặt rõ trách nhiệm, quyền hạn và quyền lợi mỗi bên, phòng trường hợp xảy ra sự cố, đây là chứng cứ trước pháp luật để bảo vệ quyền lợi của bạn
CÓ CẦN THIẾT PHẢI KÝ HỢP ĐỒNG THI CÔNG ĐỐI VỚI XÂY NHÀ DÂN DỤNG?
Hợp đồng phải ghi rõ những thỏa thuận giữa hai bên về đơn giá từng hạng mục công việc. Nếu là đơn giá nhân công tổng hợp, phải ghi rõ nội dung các việc phải làm, để tránh sự hiểu nhầm hoặc hiểu không rõ ràng khi thanh toán. Có thể đề cập đến các điều khoản thưởng, phạt và bảo hành công trình, điều khoản về thanh toán. Điều này giúp bạn tránh gặp tình trạng vừa thi công được ít hôm, chủ thầu đã xin tạm ứng.
Hợp đồng cũng phải đề cập đến biện pháp thi công, thời gian và tiến độ thi công. Càng quy định rõ về phương tiện thi công như các dụng cụ, thiết bị chuyên dùng, càng an tâm khi công trình được tiến hành. Bạn không nên chọn những đội thợ hoàn toàn sử dụng bằng sức người (trộn bê tông, đưa bê tông lên tầng, chặt thép bằng búa đục, đầm bê tông bằng dùi, vv…). Càng cơ giới hóa, bạn càng có lợi về chất lượng và thời gian thực hiện công trình. Nếu không bạn sử dụng bê tông tươi do nhà máy phối trọn, giá thành cao nhưng bạn yên tâm về chất lương và không kéo dài thời gian. Bạn đừng nghĩ rằng đã khoán gọn thì không cần đốc thúc thời gian. Đội thi công nào cũng muốn nhanh gọn giải quyết xong công trình của bạn, nhưng bất lực tòng tâm khi trình độ chuyên môn hóa thấp, tác phong lạc hậu, không công nghiệp.
Điều khoản về trách nhiệm cần quy định rõ trách nhiệm của các bên liên quan. Đội thi công phải chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng công trình, khắc phục mọi sự cố nếu xảy ra. Mọi biện pháp an toàn lao động cũng do đội thi công chịu trách nhiệm. Nếu là hợp đồng khoán gọn nhân công, chủ nhà chịu trách nhiệm cung ứng vật tư đầy đủ, kịp thời. Hợp đồng “chìa khóa tro tay”, chủ nhà chỉ phải giải quyết vấn đề tài chính và các thủ tục pháp lý.
Điều khoản về phát sinh cũng là một phần quan trọng trong hợp đồng. Những phần việc đã thực hiện nhưng do bất hợp lý hoặc thiết kế thay đổi sửa hoặc mở rộng cũng được coi là phát sinh. Đã gọi là phát sinh thì khó lường trước được, nhưng trong hợp đồng cũng cần quy định như thế nào gọi là phát sinh, thanh toán khoản phát sinh theo điều khoản nào, cách tính thế nào. Những chi phí sau được coi là phát sinh chấp nhận được:
- Đã thực hiện nhưng do các nguyên nhân (yêu cầu của chủ đầu tư, sự bất hợp lý) phải phá đi, làm lại.
- Thay đổi thiết kế (thêm các hạng mục).
CHÚ Ý CÁC ĐIỀU KHOẢN BẢO HÀNH
Hợp đồng xây dựng cần được soạn đầy đủ, chi tiết, có nêu rõ thời hạn thi công, tiến độ thực hiện (dĩ nhiên có sự xê dịch do những yếu tố bất khả kháng như thiên tai, tác động từ bên ngoài …) Điều khoản bảo hành là một trong những phần quan trọng, xác định trách nhiệm của nhà thầu đối với chất lượng công trình. Những hư hỏng nào cần phải bảo hành: nhà thấm dột, nền lún, nứt, tróc sơ, hẹ thống nước trục trặc … bảo hành trong thời gian bao lâu. Còn những vấn đề sự cố lớn hơn thuộc phương diện tính toán thiết kế do trách nhệm của người thiết kế. Những sự cố thuộc nền móng như nhà làm trên nền đất yếu, bị lún nứt mà không có khảo sát địa chất, chỉ dựa vào giả định thì khó quy trách nhiệm cho người thiết kế nếu như chính chủ nhà đã cắt phần kinh phí cho việc này. Do đó, nếu muốn đảm bảo quy kết trách nhiệm chi những người liên quan, bạn phải có hợp đồng chặt chẽ và tuân thủ những biện pháp kỹ thuật xây dựng, mà không được tiết kiệm phần kinh phí này.
NỘI DUNG RÕ RÀNG, VĂN PHONG MẠCH LẠC
Bạn có thể phải tìm hiểu thêm các thuật ngữ về xây dựng. Bạn nên nhờ những người có chuyên môn soạn thảo hợp đồng hộ bạn, hoặc cho bạn mượn mẫu hợp đồng để tự soạn thảo. Nhưng xin bạn nhớ một điều, dù giấy tờ, văn bản có chặt chẽ đến đâu, mà bạn không chú ý đến các khâu quản lý, giám sát thợ thực hiện thì công trình của bạn cũng khó đạt chất lượng tốt nhất.
NẾU BẠN CHƯA QUEN VỚI VIỆC LẬP MỘT BẢN HỢP ĐỒNG THI CÔNG, BẠN NÊN THAM KHẢO Ý KIẾN CỦA CÁC NHÀ CHUYÊN MÔN. TRÁNH VIỆC LẬP QUA LOA, ĐẠI KHÁI, ĐỂ RỒI DẪN ĐẾN SỰ HIỂU NHẦM HOẶC KHÔNG RÕ RÀNG VỀ TRÁCH NHIỆM TRONG TỪNG CÔNG VIỆC THI CÔNG
MẸO NHỎ:
Nếu thợ ở lại công trình, thì cần quy định rõ về các khoản chi phí như điện nước, điện thoại … Vì là công trình xây dựng không có người quản lý nên các khoản chi này dễ bị cao vượt quá mức cần thiết. Để điện thoại ở công trình phải khóa mã đường dài, quy định thợ không được sử dụng điện để đun nấu. Tốt nhất là nên thuê nhà cho thợ ở riêng, khoản này có thể tính vào tiền nhân công (tùy theo thỏa thuận với chủ thầu) bạn sẽ giảm nhẹ được những chi phí không thể quản lý được (điện, nước sử dụng lãn phí, điện thoại đường dài …); hơn nữa bạn tránh được tình trạng sử dụng thiếu vệ sinh tại công trình (do tập quán, sinh hoạt của thợ, do chưa có khu vệ sinh đảm bảo)